Luật sư trả lời:
Theo quy định tại khoản 2 Điều 685 của Bộ luật dân sự 2005, những
người thừa kế có quyền yêu cầu phân chia di sản bằng hiện vật; nếu
không có thể thoả thuận về việc định giá hiện vật và thoả thuận về người
nhận hiện vật. Khi không thoả thuận được, hiện vật được bán để chia.
Với quy định này, bố bạn trước khi chết không để lại di chúc và di sản
để lại là bất động sản thì bạn không thể yêu cầu nhận thừa kế bằng tiền,
trừ trường hợp các đồng thừa kế có thỏa thuận khác. Trong trường hợp
các bên không thỏa thuận được về việc phân chia thì một trong những
người được thừa kế có quyền khởi kiện ra tòa để giải quyết.
Theo điểm a khoản 1 Điều 675 Bộ luật Dân sự, trường hợp người có tài
sản trước khi chết không để lại di chúc thì tài sản đó sẽ được chia theo
pháp luật cho nhưng người thừa kế.
Điều 676 Bộ luật dân sự quy định có 3 hàng thừa kế, hàng thừa kế thứ
nhất bao gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con
nuôi của người chết. Điều luật quy định những người ở hàng thừa kế sau
chỉ được hưởng thừa kế nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết,
không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối
nhận di sản. Với quy định này, di sản của bố bạn để lại sẽ được chia như
sau:
Trường hợp là tài sản riêng của bố bạn (như trước đây bố bạn được thừa
kế riêng, được tặng cho riêng...) sẽ chia đều cho tất cả những người
thừa kế ở hàng thứ nhất. Trường hợp là tài sản chung của bố, mẹ bạn thì
về nguyên tắc 1/2 số tài sản đó là của mẹ bạn, phần còn lại là của bố
bạn sẽ được chia đều cho những người thừa kế ở hàng thừa kế thứ nhất như
đã nêu ở trên.
Bạn cần chú ý rằng thời hiệu yêu cầu chia di sản thừa kế là 10 năm kể
từ ngày bố bạn mất, nếu qua thời hạn này mới yêu cầu chia di sản thừa kế
sẽ không được tòa án thụ lý, giải quyết.
Tuy nhiên, theo Nghị quyết số 02/2004/NQ-HĐTP ngày 10/8/2004 của Hội
đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, trong thời hạn 10 năm, kể từ
thời điểm mở thừa kế mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về quyền
thừa kế và có văn bản cùng xác nhận là đồng thừa kế hoặc sau khi kết
thúc thời hạn 10 năm mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về hàng
thừa kế và đều thừa nhận di sản do người chết để lại chưa chia thì di
sản đó chuyển thành tài sản chung của các thừa kế. Khi có tranh chấp và
yêu cầu toà án giải quyết thì không áp dụng thời hiệu khởi kiện về quyền
thừa kế, mà áp dụng các quy định của pháp luật về chia tài sản chung để
giải quyết.
Luật sư Đỗ Trọng Linh
Công ty luật Bảo An, Hà Nội