Khi tham gia bào chữa trong một vụ giết
người tại TAND TP HCM, một luật sư lập luận rằng bị cáo chém nạn nhân để
“phòng xa”. Theo người này, khi hai bên ẩu đả, bị người khác đuổi theo
nên bị cáo cầm dao chém là chuyện bình thường, nếu không làm vậy thân
chủ của ông thể sẽ bị giết.
Đối đáp, kiểm sát viên cắc cớ: “Luật sư
nói thế nhưng tại sao nạn nhân gục xuống rồi bị cáo vẫn chém tiếp cho
chết hẳn?”. Luật sư nói: “Thưa quý viện, thân chủ của tôi làm vậy cho...
chắc ăn”. Lúc này kiểm sát viên thật sự nóng mặt: “Đề nghị luật sư
tranh luận nghiêm túc vào đúng bản chất vụ án. Rõ ràng hồ sơ thể hiện bị
cáo đã cố sát chém nạn nhân cho đến chết rồi bỏ trốn, không hề có dấu
hiệu của sự phòng vệ chính đáng, thế mà luật sư cũng nói cho được”. Vị
luật sư này không chịu thua: “Tui nói vậy thôi, trúng hay trật tùy tòa
đánh giá”.
|
Luật sư bào chữa cho bị cáo. Ảnh minh họa: Pháp luật TP HCM. |
Trong phiên xử bị cáo tại TAND tỉnh Bình
Dương, một luật sư đã khiến người dự khán khó chịu khi trình bày bài bào
chữa. Bị cáo bị truy tố 6 tội danh: Hiếp dâm trẻ em, Hiếp dâm, Bắt giữ
người trái pháp luật, Làm nhục người khác, Cướp tài sản, Hủy hoại tài
sản. Với những tội danh trên, kiểm sát viên đã đề nghị tòa phạt bị cáo
gần 30 năm tù.
Đến phần bào chữa, vị luật sư đã biện hộ
như sau: "Thưa tòa, dù giám định tâm thần cho thấy bị cáo hoàn toàn bình
thường nhưng có thể bị cáo bị mắc một bệnh lý gì đó về tâm lý mà cơ
quan chức năng chưa tìm ra được nên mới hành động như vậy, mong tòa xem
xét đặc biệt để giảm án cho bị cáo”. Sau đó, vị luật sư này nói tiếp:
“Bản thân bị cáo cũng không thể lý giải được tại sao mình lại hành động
như vậy, chứng tỏ bị cáo suy nghĩ chưa chín chắn, đây cũng là tình tiết
giảm nhẹ cần được cân nhắc"…
Trên đây chỉ là hai trong nhiều vụ luật
sư thực hiện việc bào chữa lấy được, theo kiểu cố đấm ăn xôi. Theo nhiều
chuyên gia, đội ngũ luật sư hiện nay, đặc biệt là các luật sư trẻ chất
lượng không đồng đều. Tham gia tố tụng, không ít luật sư còn yếu về
chuyên môn, kinh nghiệm, cãi chày cãi cối, không bảo vệ được mà còn làm
xấu hơn tình trạng của thân chủ bởi đương nhiên là không tòa nào chấp
nhận những lập luận vô lý của họ.
Theo kiểm sát viên cao cấp Võ Văn Thêm
(Viện Phúc thẩm III VKSND Tối cao), có những vụ bị cáo phạm tội bị bắt
quả tang, chứng cứ, nhân chứng rõ ràng. Tuy nhiên, thay vì tập trung bào
chữa theo hướng giảm nhẹ, luật sư lại cứ hùng hào tuyên bố thân chủ
không phạm tội, làm giảm hiệu quả của việc bào chữa. Trong khi đó, ngoài
trách nhiệm bảo vệ cho thân chủ, luật sư còn có trách nhiệm bảo vệ trật
tự pháp luật, công bằng xã hội và pháp chế xã hội chủ nghĩa. Đây là
nguyên tắc được quy định rõ trong Luật Luật sư nhưng không ít người lại
quên chức trách cao cả này.
Luật sư Lê Thành Kính (Trưởng Văn phòng
luật sư Lê Nguyễn, Đoàn Luật sư TP HCM) cho rằng, xuất phát từ hệ thống
pháp luật và văn hóa của người Á Đông nói chung, khi ra tòa luật sư phải
có khái niệm về văn hóa pháp đình, không phải muốn nói gì cũng cũng
được. Quyền bào chữa là của luật sư nhưng phải có tình có lý, đúng pháp
luật và hợp lý lẽ, nói cách khác là không nên cãi chày cãi cối.
Theo luật sư Cao Minh Triết (Đoàn Luật sư
tỉnh Tiền Giang), để khắc phục hiện tượng trên cần thực hiện song song
ba biện pháp: Liên đoàn Luật sư Việt Nam và Đoàn luật sư các tỉnh cần
tăng cường tập huấn nghiệp vụ, kỹ năng xét xử, đạo đức nghề nghiệp. Bản
thân từng luật sư thì cần tự nâng chất, bào chữa có trách nhiệm, nghiên
cứu hồ sơ án nghiêm túc, có văn hóa pháp đình phù hợp khi hoạt động nghề
nghiệp. Ngoài ra, quy định pháp luật về nghề luật sư cũng phải được bổ
sung, hoàn thiện…
Cụm từ “luật sư góp phần bảo vệ pháp chế” mà chúng ta
hay nói chính là việc luật sư làm đúng pháp luật, tìm ra công lý. Tuy
nhiên, thực tế nhiều luật sư chưa hiểu rõ ý nghĩa của cụm từ này. Cụ
thể, nó thể hiện bằng việc luật sư thực hiện đúng, đủ vai trò, chức
năng, nhiệm vụ của mình mà xã hội giao và pháp luật quy định. Chẳng hạn
trong phiên tòa hình sự, luật sư làm nhiệm vụ gỡ tội cho thân chủ thông
qua hoạt động bào chữa. Việc gỡ tội thực hiện thông qua việc cung cấp
các chứng cứ, đưa lý lẽ, phân tích việc áp dụng pháp luật, nói chung là
hướng đến việc yêu cầu các cơ quan tố tụng làm đúng pháp luật và tìm ra
bản chất của vụ án. Việc luật sư cãi chày cãi cối, cãi lấy được… đều đi
sai mục đích này. (Luật sư Nguyễn Thế Phong, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Long An) |
Pháp luật TP HCM
|